«Το ανθρώπινο σώμα, σε σχέση με τον αθλητισμό, είναι μία επινόηση των μοντέρνων καιρών, ιδίως του 19ου αιώνα», λέει ο Ζαν Πιερ Βερνάν.
«Και το προσεγγίζουμε μέσα από μία οπτική συνεχούς τελειοποίησης. Είναι, από αθλητική άποψη, ένα εργαλείο που προσαρμόζεται όλο και περισσότερο στους προκαθορισμένους σκοπούς. Το σώμα είναι ταυτόχρονα εργαλειοποιημένο και ιατρικοποιημένο. Κάθε αθλητής παρακολουθείται από προπονητές και γιατρούς.
Στην αρχαιότητα, οι αγώνες προεκτείνουν αυτό που κάθε ελεύθερος Έλληνας πολίτης επιχειρεί, ήδη από τη νεότητά του, στο γυμνάσιο. Άλλωστε η λέξη γυμνάσιο βρίσκεται σε στενή σχέση με τη λέξη γυμνός. Στο γυμνάσιο, ο καθένας μαθαίνει να χρησιμοποιεί το γυμνό του σώμα για να γίνει γρήγορος, ευλύγιστος, δυνατός, αρμονικός, αρρενωπός, έτσι ώστε να εκπληρώσει το ιδανικό της ανδρικής σωματικής ομορφιάς. Ο νικητής των αγώνων προσφέρει το θέαμα του φυσικού κάλλους που κάνει έναν άνθρωπο να μοιάζει με θεό», λέει.
Αλλά και η έννοια του ρεκόρ ήταν άγνωστη στους αρχαίους. Όπως εξηγεί ο Ζαν Πιερ Βερνάν «το ρεκόρ δεν έχει θέση στο σύστημα των αγώνων». Γιατί «τα αποτελέσματα δεν συγκρίνονται ποτέ με εκείνα των προηγούμενων Ολυμπιακών Αγώνων. Είτε πρόκειται για δρόμους είτε για άλμα εις μήκος, πάλη, παγκράτιο, δισκοβολία ή αρματοδρομία, το θέμα ήταν ποιος θα βγει νικητής και όχι η επίδοση. Όχι μόνο γιατί δεν υπήρχαν τα τεχνικά μέσα να μετρηθούν οι χρόνοι με ακρίβεια, αλλά και γιατί δεν υφίστατο η ιδέα σύμφωνα με την οποία κάθε αγώνισμα αποτελεί μία ανθρώπινη δραστηριότητα που υπόκειται σε συνεχή βελτίωση. Άλλωστε τα αποτελέσματα τελούσαν και υπό την κρίση των θεών. Ο νικητής δεν είναι αυτός που κάνει ένα νέο ρεκόρ, αλλά εκείνος στον οποίο οι θεοί έδωσαν την ευκαιρία να νικήσει. Ο σύγχρονος αθλητισμός είναι στενά συνδεδεμένος με την ιδέα μιας διαρκούς προόδου στις σωματικές τεχνικές και μιας ανθρώπινης ικανότητας να ξεπερνάει και να βελτιώνει στο διηνεκές τις επιδόσεις».
Πάντως ο αρχαίος αθλητής δεν εθεωρείτο θεός. «Όμως οι φυσικές του ικανότητες είναι από αυτές που οι θεοί διαθέτουν στην πληρότητά τους και που οι μυθικοί ήρωες, οι τραγουδισμένοι από τους ποιητές, διαθέτουν σε μικρότερο βαθμό. Σε μεγάλο βαθμό, οι νικητές εξομοιώνονται με αυτές τις ηρωικές φιγούρες που είναι οικείες σε όλους τους Έλληνες. Τους δοξάζουν με τραγούδια ποιητών, όπως ο Πίνδαρος και ο Βακχυλίδης. Σε μερικές περιπτώσεις, έχουν το δικαίωμα να ανεγείρουν άγαλμα σε φυσικό μέγεθος, έναν κούρο, στην ίδια την Ολυμπία και την πόλη τους. Αυτό το ομοίωμα δεν είναι προσωπικό πορτρέτο. Είναι η ιδεατή μορφή του νέου στην ακτινοβολία της ομορφιάς του: αυτός ο κούρος είναι είτε ένας ηρωοποιημένος νέος είτε ο ίδιος ο Απόλλων».
Για όλους αυτούς τους λόγους, ο περίφημος Γάλλος ελληνιστής θεωρεί ότι «οι σημερινοί Ολυμπιακοί Αγώνες δεν αποτελούν με κανέναν τρόπο συνέχεια εκείνων της αρχαιότητας».
Θέαμα, αγορά, προσκύνημα
«Αντίθετα με τον σημερινό αθλητισμό», λέει ο Ζαν Πιερ Βερνάν, «οι αρχαίοι αγώνες δεν συνιστούσαν έναν διακριτό τομέα δραστηριότητας, ξεχωριστό από τη θρησκευτική και την πολιτική ζωή. Από αυτή την άποψη, οι πανελλήνιοι αγώνες είχαν ένα στάτους πολύ διαφορετικό από εκείνο των σύγχρονων κοινωνιών. Σήμερα ο αθλητής δεν έχει καθόλου το συναίσθημα ότι δρα στο πλαίσιο άσκησης μιας θρησκευτικής πίστης ή μιας πολιτικής επιλογής.
Αντίθετα, στην αρχαιότητα, οι αγώνες ήταν παντελώς ενσωματωμένοι στη θρησκεία και την πολιτική ζωή των πόλεων». Άλλωστε, γι’ αυτόν τον λόγο «οι αγώνες δεν μετακινούνταν. Ήταν ριζωμένοι σε τόπους λατρείας από τους οποίους δεν μπορούσαν να αποσπαστούν. Τόπους αφιερωμένους σε θεότητες: τον Δία στην Ολυμπία, τον Απόλλωνα στους Δελφούς. Με τους αγώνες τιμώνται οι θεοί και μεγάλο μέρος των αγώνων συνίσταται σε πράξεις λατρείας: λιτανείες, θυσίες, δεήσεις. Όταν οι Έλληνες συγκεντρώνονται στην Ολυμπία, παρίστανται αξεδιάλυτα σε ένα θέαμα, μια γιορτή, μια αγορά όπου συναντώνται διαφορετικές πόλεις. Και σε ένα ιερό προσκύνημα».
Πηγή:
http://grmath.phpnet.us/istoria/arthra/vernan_rekor_arx_ellad_m.htm
Άρα όταν κάποιοι μιλούν για «αναβίωση των αρχαίων αγώνων» κάτω από τα σημερινά πολιτισμικά και τεχνολογικά δεδομένα προφανώς αυταπατούνται γνωρίζοντας καλύτερα από τον απλό κόσμο -πως ούτε ο τρόπος που γίνονται οι αγώνες έχουν οτιδήποτε κοινό αλλά ούτε και ο σκοπός που γίνονται εφάπτεται κάπου με τα κριτήρια που είχαν οι αυθεντικοί αγώνες.
Ο Κώδικας Αθλητικής Δεοντολογίας
Για την προαγωγή του «Ευ αγωνίζεσθαι», η Επιτροπή Αθλητισμού του Συμβουλίου της Ευρώπης έχει θεσπίσει τον παρατιθέμενο Κώδικα Αθλητικής Δεοντολογίας.
Σκοπός: Η βασική αρχή του Κώδικα είναι ότι οι ηθικοί παράγοντες που οδηγούν στο τίμιο παιχνίδι είναι αναπόσπαστα και όχι προαιρετικά στοιχεία κάθε αθλητικής δραστηριότητας, αθλητικής πολιτικής και διοίκησης και ισχύουν σε όλα τα επίπεδα της ικανότητας και της δέσμευσης, συμπεριλαμβανομένων των ψυχαγωγικών καθώς και των ανταγωνιστικών αθλημάτων.
Ο Κώδικας δίνει ένα στέρεο ηθικό πλαίσιο, για να αγωνιστεί ενάντια στις πιέσεις της σημερινής κοινωνίας που φαίνεται ότι υπονομεύουν τις παραδοσιακές βάσεις του αθλητισμού. Βάσεις που έχουν κτισθεί πάνω στο τίμιο παιχνίδι και στο γνήσιο αθλητικό πνεύμα και στην εθελοντική κίνηση. Πρωταρχικός σκοπός και επίκεντρο του Κώδικα είναι το Τίμιο Παιγνίδι για τα παιδιά και για τους νέους ανθρώπους, αναγνωρίζοντας ότι τα παιδιά και οι νέοι άνθρωποι του σήμερα είναι οι ενήλικες αθλητές και τα αστέρια των αθλημάτων του αύριο. Ο Κώδικας, όμως απευθύνεται στους συλλόγους και τους παράγοντες που ασκούν μια άμεση ή έμμεση επιρροή πάνω στη συμμετοχή και την ασχολία των νέων ανθρώπων με τον αθλητισμό.
Ο Κώδικας ενστερνίζεται τις έννοιες του δικαιώματος των παιδιών και των νέων ανθρώπων να συμμετέχουν και να απολαμβάνουν τον αθλητισμό και τις ευθύνες των συλλόγων και των ενηλίκων να προωθούν την ιδέα του «ευ αγωνίζεσθαι» και να εξασφαλίσουν ότι αυτά τα δικαιώματα γίνονται σεβαστά. Η έννοια του «ευ αγωνίζεσθαι» ορίζεται ως κάτι πολύ πέρα από το να παίζει κανείς σύμφωνα με τους κανόνες. Περιλαμβάνει τις έννοιες της φιλίας, του σεβασμού προς τους άλλους και του να αγωνίζεται κανείς πάντοτε με το φίλαθλο πνεύμα. Το «ευ αγωνίζεσθαι» ορίζεται ως τρόπος σκέψης, όχι απλά ως τρόπος συμπεριφοράς. Περικλείει θέματα όπως είναι η επικράτηση του αντιπάλου δια της χρήσης αθέμιτων τεχνασμάτων, απαγορευμένων ουσιών, σωματικής ή λεκτικής βίας.
Ο Κώδικας αναγνωρίζει ότι η συμμετοχή και η ασχολία με τον αθλητισμό στην περίπτωση των παιδιών και των νέων ανθρώπων κινείται εντός ενός ευρύτερου κοινωνικού περιβάλλοντος. Αναγνωρίζει ότι τα πιθανά οφέλη που η κοινωνία και το άτομο μπορούν να αποκομίσουν από τον αθλητισμό θα μεγιστοποιηθούν μόνον όταν το «ευ αγωνίζεσθαι» μεταφερθεί στο κέντρο της σημασίας της αθλητικής αναμέτρησης. Αναγνωρίζει ότι πρέπει να δοθεί η μεγαλύτερη προτεραιότητα στο «ευ αγωνίζεσθαι» από όλους εκείνους οι οποίοι είτε άμεσα είτε έμμεσα, επηρεάζουν και προάγουν τις αθλητικές δραστηριότητες για τα παιδιά και τους νέους ανθρώπους.
Αυτοί είναι οι:
- Κυβερνήσεις
- Αθλητικές Οργανώσεις και τα Σωματεία.
- Γονείς, Δάσκαλοι, Προπονητές, Παράγοντες, Δημοσιογράφοι, Γιατροί.
Πιο συγκεκριμένα:
Οι Κυβερνήσεις έχουν τις ακόλουθες ευθύνες:
- Να ενθαρρύνουν την υιοθέτηση υψηλών ηθικών προτύπων σε όλες τις πλευρές της κοινωνίας εντός των οποίων λειτουργεί ο αθλητισμός.
- Να υποκινούν και να υποστηρίζουν τους φορείς και τα άτομα που επιδεικνύουν ακέραιες αρχές στον αθλητισμό.
- Να περιλαμβάνουν την προαγωγή του αθλητισμού και του «ευ αγωνίζεσθαι» ως βασικό στόχο του γενικού προγράμματος φυσικής αγωγής.
- Να ενθαρρύνουν αλλά και να επιβραβεύουν την έρευνα και σε εθνικό και σε διεθνές επίπεδο για θέματα που αφορούν το «ευ αγωνίζεσθαι»
Οι Αθλητικές Ομοσπονδίες και τα Σωματεία έχουν τις ακόλουθες υποχρεώσεις:
- Να δίνουν σαφείς οδηγίες πάνω στο τι θεωρείται ηθική ή μη ηθική συμπεριφορά σε όλα τα επίπεδα συμμετοχής και ενασχόλησης, δίνοντας με συνέπεια τα κατάλληλα κίνητρα αλλά και ποινές.
- Να προάγουν το «ευ αγωνίζεσθαι» με ενημερωτικά προγράμματα, βραβεύσεις και εκπαιδευτικό υλικό.
- Να υποστηρίζουν και να προτρέπουν τα ΜΜΕ για την προώθηση της καλής συμπεριφοράς.
- Να εξασφαλίσουν τις ειδικές απαιτήσεις του παιδιού αλλά και του εφήβου, παρέχοντας τη δυνατότητα ενασχόλησης με τον αθλητισμό σε βαθμίδες που ξεκινούν από τον ψυχαγωγικό και καταλήγουν στον ανταγωνιστικό αθλητισμό.
- Να τροποποιούν τους κανόνες αθλοπαιδιάς ορισμένων αθλημάτων ώστε να ικανοποιούνται οι ανάγκες των πολύ νεαρών αθλητών, δίνοντας έμφαση στο «ευ αγωνίζεσθαι» και όχι μόνο στην ανταγωνιστική επιτυχία.
- Να θέτουν μέτρα προστασίας και ασφάλειας, προκειμένου να αποφευχθεί η εκμετάλλευση των παιδιών εκείνων που παρουσιάζουν πρόωρα ανεπτυγμένες ικανότητες.
- Να εξασφαλίσουν ότι όλοι εκείνοι οι οποίοι ευθύνονται για τα παιδιά και τους νέους ανθρώπους έχουν τα κατάλληλα προσόντα ώστε να τα κατευθύνουν, να τα εκπαιδεύουν, να τα μορφώνουν και να τα προπονούν, λαμβάνοντας υπόψη τις βιολογικές και ψυχολογικές αλλαγές που σχετίζονται με την ωρίμανση των παιδιών.
Οι γονείς:
Συγκαταλέγονται στους πιο σημαντικούς παράγοντες κοινωνικοποίησης στον αθλητισμό των νέων. Έχουν γίνει πολλές έρευνες όσον αφορά τη στάση των γονιών έναντι του “Ευ Αγωνίζεσθαι”. Παρόλα αυτά, στην πράξη διαπιστώνουμε:
- Πολλές φορές οι γονείς οι ίδιοι έσπρωξαν τα παιδιά τους σε αντιαθλητική συμπεριφορά
- Πολλοί γονείς συμπεριφέρθηκαν άσχημα σε αθλητικούς αγώνες με το να κατηγορήσουν προφορικά διαιτητές, αθλητές της αντίπαλης ομάδας ακόμη και προπονητές των ομάδων.
- Η στάση των γονιών, ο τρόπος που αντιμετωπίζουν τον αθλητισμό και τον παρουσιάζουν στα παιδιά τους έχει τεράστιο αντίκτυπο στον αθλητικό προσανατολισμό των παιδιών τους στο μέλλον. Υπάρχουν τρεις κατηγορίες γονιών.
Α. Όσοι δεν συμπαρίστανται:
- Αποσύρουν, παρά ωθούν τα παιδιά τους στον αθλητισμό
- Δεν παρακολουθούν αγώνες
- Παρέχουν μικρή υλική και συναισθηματική υποστήριξη
- Δεν κατανοούν το ρόλο τους
- Συνήθως έχουν μικρή γνώση των υποχρεώσεων που απαιτεί ο αθλητισμός
Β. Όσοι υπερασχολούνται:
- Οι δραστηριότητες των παιδιών τους ίσως είναι στο κέντρο της οικογενειακής ζωής
- Οι γονείς αυτοί είναι υπερπροστατευτικοί, παρακολουθούν με φανατισμό ασκήσεις και αγώνες, συχνά επεμβαίνουν στον προπονητή και στη σχέση προπονητή- αθλητή.
- Δεν ικανοποιούνται με την επίδοση των παιδιών τους, κάνουν συνεχή κριτική στον προπονητή και συχνά όχι σπάνια διαφωνούν με τους κριτές. Συχνά δεν είναι ικανοί να διατηρήσουν μια ισορροπία.
- Η ταύτιση με τα παιδιά τους οδηγεί στη χειραγώγηση των νεαρών αθλητών, ασκώντας τεράστια πίεση επάνω τους
- Το υπερβολικό τους ενδιαφέρον για την επιτυχία του παιδιού τους γίνεται αιτία άγχους για τους νεαρούς αθλητές.
Γ. Υγιής Ενασχόληση
- Ενθαρρύνουν τα παιδιά τους να ασχολούνται με τον αθλητισμό και να κατανοούν “τι σημαίνει επιτυχία”.
- Προτρέπουν τα παιδιά τους να αναπτύξουν το αθλητικό τους δυναμικό, σε μια ατμόσφαιρα η οποία δίνει έμφαση στη συμμετοχή, στην προσωπική τους ανάπτυξη, στη χαρά και στη διασκέδαση.
- Διατηρούν μια επικοινωνία συνεργασίας με τους προπονητές
- Συζητούν ανοικτά με το παιδί τους τις επιτυχίες και τις αποτυχίες του και γενικά τις αθλητικές του εμπειρίες.
- Κατανοούν τη σημασία του ρόλου τους ως πρότυπο για το παιδί τους δείχνοντας αυτοκυριαρχία και φίλαθλο πνεύμα.
Το τρίπτυχο
Η σχέση του αθλητικού τρίπτυχου γονιός – αθλητής – προπονητής, είναι ένα πολύτιμο συστατικό της ισορροπίας, απαραίτητη για την απόκτηση καλών αθλητικών εμπειριών για τους νέους. Οι προπονητές πρέπει πάντα να συνεργάζονται με τους γονείς θεωρώντάς τους ένα αναπόφευκτο κομμάτι του κοινωνικού συστήματος στον αθλητισμό των νέων.
Οπωσδήποτε όμως:
- Οι γονείς οφείλουν να αντιληφθούν ότι δεν είναι πρέπον να έχουν ανάμειξη στον τρόπο προπονήσεων και γενικότερα στην αθλητική προπαρασκευή των παιδιών τους.
- Οι γονείς είναι σκόπιμο να παρίστανται στις αθλητικές και πολιτιστικές εκδηλώσεις του συλλόγου.
- Οι γονείς οφείλουν να μην αναμειγνύονται στο διοικητικό ή στο αγωνιστικό πρόγραμμα του συλλόγου.
Όλα αυτά πρέπει να καθίστανται σαφή στους γονείς από την πρώτη ημέρα που εγγράφουν τα παιδιά τους στο σύλλογο. Για το καλό όλων.
Πηγή: